0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Yapay zekâ destekli sohbet botları tıp alanına nüfuz ediyor. Doktorlar not yazımında, hasta iletişiminde ve hatta ön tanı süreçlerinde ChatGPT benzeri araçlardan yararlanıyor; bunun bir kısmı hekimlerin iş yükünü hafifletiyor ve tükenmişlikle mücadeleye yardımcı oluyor. Ancak aynı dönemde bağımsız araştırmalar, bazı yapay zekâ botlarının doğru tanı koymada hekimleri geride bıraktığını; buna karşın gereksiz test ve uygunsuz ilaç önerme eğilimleri taşıdığını da gösteriyor. Bu ikili tablo hem heyecan verici hem de dikkat gerektiriyor.

Hekimler yapay zekâyı çeşitli biçimlerde kullanıyor: hasta notlarını otomatikleştirmek, muayene öncesi bilgi toplamak, hasta sorularını önceden yanıtlayarak kliniğe hazırlık sağlamak ve rutin idari iş yükünü azaltmak. Bu kullanım, doktorların doğrudan hastaya ayırdığı zamanı artırabiliyor ve tükenmişlik hissini azaltmada etkili olabiliyor. Ayrıca bazı çalışmalar, yapay zekâ ve hekim iş birliğinin tek başına yapay zekâdan veya yalnız hekimden daha iyi sonuç verdiğini gösteriyor; yani en iyi performans genellikle insan-makine takımından geliyor.

Bununla birlikte yapay zekâ botları tanıda yüksek başarı gösterebilse de bazı çalışmalarda gerekli olmayan test ve ilaç önerme oranlarının yüksek çıktığı raporlandı. Bu durum hem maliyetleri artırıyor hem de hastayı gereksiz prosedürlere maruz bırakabiliyor. Ayrıca kullanıcıların yapay zekâyı tek başına tedavi kaynağı gibi görmeye başlaması, ciddi durumların gecikmesine yol açabilir. Uzmanlar, yapay zekânın bir ikinci görüş veya destek aracı olduğunu, tedavi kararlarının mutlaka bir hekim tarafından onaylanması gerektiğini vurguluyor.

Yapay zekâya yönelenler yalnızca hekimler değil. Halk arasında da ChatGPT gibi araçların sağlık tavsiyesi için kullanımı artıyor; bazı ülkelerde genç kullanıcılar psikolojik destek aramak için bu botları tercih ediyor. Bu eğilim, erişim sorunlarını hafifletebilir olsa da yapay zekânın kriz durumlarını tanımadaki sınırlılıkları, yanlış güven ve geciken profesyonel müdahale riskini beraberinde getiriyor. Uzmanlar, yapay zekâ destekli sağlık çözümlerinin düzenlenmesi, kalite kontrolü ve daha geniş erişim yollarının iyileştirilmesi gerektiğini söylüyor.

Uzmanlar ve klinisyenler, yapay zekâyı sağlıklı kullanmak için bazı temel ilkeler öneriyor: yapay zekâdan gelen bilgileri bir başlangıç noktası olarak görmek, şüpheli veya ciddi semptomlarda doğrudan hekime başvurmak, yapay zekâya kişisel sağlık verileri girerken gizlilik risklerini değerlendirmek ve buradan alınacak sonuçları kesin tedavi planı olarak kabul etmemek. Bazı uzmanlar ve sağlık kurumları, ChatGPT kullanırken soruları açık ve ayrıntılı yazmayı, tıbbi tarih ve semptomları doğru girmeyi ve yapay zekâ önerilerini doktorla teyit etmeyi şiddetle tavsiye ediyor.

Yapay zekâ sağlıkta hem umut hem tehlike taşıyor. Başka bir deyişle doğru kullanıldığında hekimlerin yükünü azaltabilir, hasta deneyimini iyileştirebilir ve bazı tanı süreçlerini hızlandırabilirken, yanlış veya aşırı güvenden doğan senaryolar ise gereksiz tetkik, uygunsuz tedavi ve gecikmiş profesyonel bakım riski meydana getirebilir. En sağlıklısı, yapay zekâyı insan uzmanlığının tamamlayıcısı kılmak; kararları hekimle ortak yürütmek ve bu araçları sıkı düzenleme, saha testi ve etik gözetimle kullanmak olacaktır.

Hamza TAŞ’ın Notu: Sağlıkta Akıl, Ruh ve Kod Üçgeni…

Yıllar önce böyle bir şey hayaldi. Doktor filmlerinde, bilimkurgu sahnelerinde “bilgisayar bize söylesin” derdik. Bugün o hayal herkesin cebinde: bir soru yazıp ikinci görüş almak, laboratuvar sonucu için ön okuma isteği göndermek mümkün. Bu erişim muazzam bir insanlık kazanımı; erişim adaleti sağlandığında milyonlarca hayat daha hızlı yardım alabilir.

Ama unutmayalım: bir makine ne kadar akıllı olursa olsun, insan dokunuşunu taklit edebilir ama yerine geçemez. Empati, beden dilini okuma, karmaşık etik kararlar ve hayatın kırılgan anlarında insan sesi vazgeçilmez. Yapay zekâyı bir alet olarak görürsek o bizi yüceltir; efendi yaparsak bizi soldurur.

Araştırmacı Gazeteci Yazar Hamza TAŞ