”GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE KONYA BASIN TARİHİ”

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

Konya, köklü geçmişe sahip şehirlerimizden birisidir. Tarih öncesi dönemden itibaren sırasıyla Roma Dönemi, Selçuklu Dönemi, Karamanoğulları Dönemi, Osmanlı Dönemi, Kurtuluş Savaşı Dönemi ve Cumhuriyet Dönemlerinde varlığını korumuş, tarihi misyonuyla pek çok devlete başkentlik yapmıştır.
Köklü tarihi ile kültürel zenginlikleri içerisinde barındıran Konya’da basın hayatı da tarihsel olarak köklü bir geçmişe dayanmaktadır. 1864 yılında Osmanlı Devleti bir dizi düzenlemeyi yürürlüğe sokmuş ve Vilayet sistemi uygulamaya konulmuştur.

Vilayet sistemi ile birlikte Matbuat Nizamnamesi ortaya çıkmıştır. Bu nizamname basın-yayın hayatına düzenleme getirmeyi amaçlayan bir dizi yeniliği beraberinde getirmiştir. Vilayet sistemine geçiş ile her vilayette bir matbaa kurulması kararı alınmıştır.

Bu amaçla ülkenin pek çok yerinde Vilayet Matbaaları kurulurken Konya’daki basın faaliyetleri de 1867 yılında kurulan “Konya Vilayet Matbaası” ile başlamıştır.

Konya basın tarihinin başlangıcı da 1870 yılında bu matbaadan çıkan “Konya” isimli gazete ile olmuştur. Bu gazete ilk döneminde Türkçe-Rumca olarak yayınlar yapmıştır. Gazetenin Rumca yayın yapma nedeni bölgede pek çok Rum kökenli vatandaşında yaşıyor olmasıdır. Gazete 1932 yılına kadar yayın hayatında bulunmuş olup bu tarihte İç İşleri Bakanlığı tarafından alınan kararla kapatılmıştır.

Konya Gazetesi sonrasında Milli Mücadele Dönemine değin Konya’da 10 gazete basın hayatında boy göstermiştir.
Bunlar; Anadolu (1908-1909), Meşrik-î İrfan (1908-1913), Hakem Gazetesi (1908-1910), Çiftçi Gazetesi (1909-1910), Şems
Gazetesi (1909-1909), Meram Gazetesi (1910-1911), Babalık Gazetesi (1910-1952), Konya Osmanlı Gazetesi (1911-1915),
Tekamül (1914), Hançer (1917) isimli gazetelerdir.

Milli Mücadele Dönemi ile Türk milleti büyük kahramanlık destanlarının yazılacağı bir sürece girmiş Gazi Mustafa Kemal Atatürk liderlik yaptığı mücadeleyi kamuoyuna mal etme çabalarında basının propaganda gücünü iyi kullanmıştır. Konya’da bu süreçte iki gazete dikkati çekmektedir. Bu gazeteler Babalık ve Öğüt gazeteleridir. Babalık Gazetesi bu dönemde Ankara’da yayın yapan gazeteler ile yarışabilecek vasıfta bir gazetedir. Milli mücadele ile ilgili her türlü haberi ve Mustafa Kemal Paşa’nın açıklamalarını okuyucusu ile paylaşmıştır. Öğüt Gazetesi’nin yayın akışını bizzat Mustafa Kemal Atatürk belirlemiştir. Mustafa Kemal, Hayati Bey aracılığıyla yayınlanmasını istediği meseleleri gazete çalışanlarına bildirmiş, yayınlar bu doğrultuda ilerlemiştir.

Milli Mücadele sonucunda hem cephede hem de masada verilen savaş başarıyla sonuçlanmış 29 Ekim 1923’de Cumhuriyetin ilanı gerçekleşmiştir. Milli Mücadele sürecinde yaptıkları yayınlar ile direnişe destek olan yerel gazeteler Cumhuriyetin ilk yıllarında canlılıklarını yitirmişlerdir. Konya basını da bu durumun etkisi altında kalmıştır. Öyle ki cumhuriyetin ilan edildiği yıl şehirde yayın yapan gazete sayısı ikidir. Bunlar Babalık ve Konya’dır. Özelikle bu durumda 1925 yılında kurulan İstiklal Mahkemeleri’nin basın üzerinde etki göstermeleri ile 1928 yılında ilan edilen harf inkılabının etkileri büyüktür. Ancak 1930’dan sonra kısa ömürlü birkaç gazete yayında bulunmuştur.

Bunlar: “Duygu, Yeni Anadolu, Konya Ticaret Gazetesi, Zaman, Yeni Ses,
Çağ, Ekekon, Selçuk, Akyokuş” gazeteleridir.
1945’ten 27 Mayıs askeri müdahalesine kadarki 15 yıllık süreçte Konya basınında tıpkı Millî Mücadele yıllarında olduğu gibi bir canlılık yaşanır.

Bu dönem içerisinde önceki yıllarda Konya‟da yayın faaliyetlerine başlamış olan Ekekon ve Babalık gazeteleri dışında “Selçuk (1945-1950), Akyokuş(1947-1949), Küme (1948-1949), Yeni Konya (1949- ), Yeni Meram (1950- ), Okul Postası (1951), Öğüt (1950-1952), Bizim şehir (1952), Mengene (1952), Bizim Mengene (1953), Ney Sanat Edebiyat Gazetesi (1953), Durak (1953-1954), Kervan (1954-1962-1963), Öz Demokrat Konya (1957-1960) ve Işık (1958-1964 )” gazeteleri çıkarılmaya başlanmıştır.

27 Mayıs Askeri Müdahalesi her alanda etkilerini gösterirken basın üzerinde baskıyı da beraberinde getirmiştir.
Müdahale sonrasında Konya basınında askeri darbeyi destekleyen haberlere yer verilirken eski yönetim ve yöneticiler adeta hedef haline sokulmuş DP’ye muhalif haberler sıkça gazete sayfalarında yer bulmuştur. Yerel basın üzerinde ambargo kurulmaya çalışılmıştır. Öyle ki dönemin gazetecilerinden Seyit Küçükbezirci’nin askeri müdahaleden bir hafta sonra komite üyeleri arasında fikir ayrılıkları ve çatışmalar olduğunu iddia eden bir haber yapması üzerine şehirde bulunan askerler gazete binasına gelerek haberi yazan kişi hakkında bilgi alma çabasında bulunmuşlar ve Küçükbezirci tarafından yapılan haberin yer aldığı tüm gazeteler toplatılmıştır. Alınan karar ile de iki ay boyunca yapılan tüm haberler önce Albay‟a okutulacak ve daha sonra yayımlanacaktır.

27 Mayıstan günümüze Konya‟da yayın yapan gazeteler ise şunlardır:

“Sabah (1960-1966), Zaman (1960-1961), Şafak (1961), Şehir Postası (1962-1964), Anadolu (1964-1965), Anadolu da Hamle (1967-1969), Türkiye de Yarın (1969-1971), Konyanın Sesi (1976-1981), Konya Postası (1977), Konya Bayram Gazetesi (1978), Anadolu da Bugün (1981-1990), Merhaba (1990- ), Konya
Kültür Gazetesi (1993), Konya Manşet (1995- ), Anadoluda Manşet (1995- )Yeni Gazete (1997), Global Anadolu Günlüğü (1999), Maraton (2000), Memleket (2003- ) ve Hakimiyet (2003).

Günümüzde ise Konya’da şu gazeteler yayın yapmaktadır:

“Yeni Konya (1949- ), Yeni Meram (1950- ), Merhaba (1969- ), Konya Yenigün (2008- ), Konya’nın Sesi (1976- ), Konya Postası (1976- ), Hakimiyet (1997- ), Konya Manşet –Anadolu Manşet ( 1996- ), Kobi Enerji (2007- ), Egemen (2010- ), Haberdar (2010- ) ve Rasyonel Haber.

Bu gün ise Türkiye’nin en köklü basın tarihine sahip olan illerden birisi olan Konya’da İlkesi HERKESİN her KESİMİN sesi olmak olan GÜZELE-GÜZEL, ÇİRKİNE-ÇİRKİN, İYİYE-İYİ, KÖTÜYE-KÖTÜ diyebilecek bir gazete olmak olan Konya OBJEKTİF yayın hayatına merhaba diyecek. Basın ve yayın etiğine duyarlı tarafsız bir ses olması dileklerimle…

Osman Nazım KARA